Energiegemeenschappen

Mijn header op LinkedIn geeft al aan dat de zgn. ‘energiegemeenschappen’ mijn warme belangstelling hebben. Maar wat zijn nu die energiegemeenschappen? Kort en bondig komt het erop neer dat in een energiegemeenschap burgers, (kleinere) bedrijven en lokale overheden samenwerken wat betreft de lokale energievoorziening en dat ook de zeggenschap en het eigendom lokaal is verankerd. Kort en goed kan je stellen dat een energiecoöperatie altijd een energiegemeenschap is. Maar ook juridische entiteiten waar de lokale overheid, lokale bedrijven en burgers in samenwerken en waarbij deze groepen of lid of aandeelhouder zijn, zijn energiegemeenschappen.

Energiegemeenschappen in wetsvoorstellen

Het concept van de energiegemeenschappen komt uit een tweetal Europese richtlijnen (die voor een interne elektriciteitsmarkt en voor hernieuwbare energie) en komt logischerwijs nu ook terug in het wetsvoorstel voor de Energiewet (voorstel aangeboden aan de Tweede Kamer in september 2023) en in de concepten van een wetsvoorstel voor de Wet Collectieve Warmte, ook wel WCW genoemd. Dit laatste wetsvoorstel is nog niet aangeboden aan de Tweede Kamer.

De warmtegemeenschap; alternatief voor het publieke warmtebedrijf!

Dat een energiegemeenschap echt een belangrijke rol kan gaan vervullen in de warmtetransitie blijkt uit de WCW. In die WCW kan de energiegemeenschap namelijk een alternatief zijn voor het publieke warmtebedrijf (die in beginsel voor de komende tientallen jaren de exclusiviteit zal moeten krijgen wat betreft warmtelevering). De energiegemeenschap heet overigens in de WCW een warmtegemeenschap.

Mag een warmtegemeenschap winst maken?

Er is nu een opmerkelijk verschil tussen het wetsvoorstel van de WCW en de toelichting daarop. Zie het plaatje bij deze blog. Volgens de toelichting zou het een warmtegemeenschap niet zijn toegestaan om winst te maken. Even los van wat winst dan is, is dit een onjuiste vertaling van de wet zelf. Want de wet geeft aan dat een warmtegemeenschap niet gericht is op het maken van winst, maar dat wil nog niet zeggen dat de warmtegemeenschap (per ongeluk?) geen winst kan of mag maken.

Wat is winst?

Waar wringt de schoen? Dat is mijns inziens wat er nu onder ‘winst’ wordt verstaan. Volgens Wikipedia is winst het positieve verschil tussen opbrengst en kosten. Zelf leg ik ‘winst’ maar altijd zo uit dat dit nettowinst is. Dus het verschil van de omzet en alle gemaakte kosten. Anderen gebruiken ezelsbruggetjes als “Brutowinst = Omzet – Inkoopkosten” en vervolgens “Nettowinst = Brutowinst – Bedrijfskosten”.

Als in de WCW dus nettowinst bedoeld is zoals ik die uit leg, dan zou de warmtegemeenschap geen gezond rendement mogen maken dat nodig is voor de continuiteit. Of vallen rendementen die je nodig hebt voor een gezonde bedrijfsvoering onder bedrijfskosten waar je dan een voorziening voor neemt die zo hoog is dat je geen winst meer maakt? Of bedoelt de wetgever in de MvT wat anders? Bijvoorbeeld dat een warmtegemeenschap wel enig rendement mag maken, maar dat er geen (winst)uitkeringen aan leden of aandeelhouders mogen plaatsvinden (in de vorm van dividend of rendement op eigen vermogen).

Definieer winst!

Kortom, het zou handig zijn om in de WCW een nadere omschrijving van winst op te nemen. Want als de WCW in de vorm zoals die nu is wordt aangenomen en met de uitleg daarvan het maken van een gezond rendement nodig voor de continuïteit wordt verboden, dan zijn we niets opgeschoten.

Of is het allemaal gesneden koek voor financials en is het omdat juristen geen balans kunnen lezen dat ik te makkelijk op het bovenstaande aan sla?