Het CBS heeft berekend dat in 2012 voor wat betreft zonnestroom er een toename van opwek was van 125 procent in vergelijking met het voorgaande kalenderjaar. Dat dit overigens voor het totaal van hernieuwbare energie in de energiemix niet veel heeft opgeleverd (slechts van 4,2 naar 4,3 procent) moet echter ook niet onvermeld blijven. Reden is dat de bijdrage van zonnestroom aan de totale productie van hernieuwbare elektriciteit nog steeds niet hoger is dan 2 procent. Zonne-energie, en dan primair PV, begint desondanks kenmerken te vertonen van een serieuze markt.

Een juridische procedure is goed nieuws

Een ander signaal dat de markt een serieuze omvang krijgt, is dat er geprocedeerd wordt. Alhoewel een juridische procedure natuurlijk niet wenselijk is (behoudens voor juristen), is het bestaan van geschillen aangaande PV-projecten voor mij een teken aan de wand dat zonne-energie daadwerkelijk niet meer een “quantité négligeable” is. Goed nieuws dus; ook voor de niet-juristen.

Twee relevante rechtszaken

Omdat de casuspositie van een zaak vaak interessant en lezenswaardig is en tevens goed inzicht geeft waar de schoen wringt, geef ik onderaan deze blog de samenvattingen weer van twee recente uitspraken. Hier komen de “lessons learned” aan de orde.

Eén uitspraak is van de Rechtbank Gelderland, sectie kanton en gaat over mogelijke overlast van door een particulier geplaatste panelen. De andere is van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State en gaat over de rechtmatigheid van een wijziging van een bestemmingsplan, waardoor in agrarisch gebied de aanleg van een zonnepark mogelijk werd gemaakt.

Zaak overlast door plaatsing zonnepanelen

Dit arrest is eerder een voorbeeld van waar burenruzies toe kunnen leiden, dan dat er stelregels voor de plaatsing van panelen uit zijn af te leiden. Om er toch een voor de praktijk geldende regel uit te distilleren, adviseer ik als volgt. Als je denkt dat je als zonnepaneel bezitter (of installateur daarvan) er simpelweg bent door je bij de plaatsing van zonnepanelen enkel te houden aan de bestaande (omgevingsrechtelijke) regelgeving, kunnen er altijd complicaties optreden. Als je nu bij de plaatsing van panelen tevens de omwonenden betrekt (en je dan ook wat aantrekt van hun “lot”) kan naderhand niemand je wat maken!

Zaak schorsing raadsbesluit over zonnepark aan de A2 bij Abcoude

Alhoewel het hier een zaak betreft die vanwege het specifieke omgevingsrechtelijke karakter zeer juridisch en procedureel van aard is, is de onderliggende vraag of het aanleggen en exploiteren van een zonnepark “a priori” als een agrarische activiteit kan worden bezien. En zo dat niet het geval is, hoe dat zich verhoudt met provinciaal beleid, in dit geval Utrecht, welke bepaalt dat sommige gebieden (verder) mogen verstedelijken en andere daarentegen welke landelijk moeten blijven. Het is dus relevant om bij het starten van initiatieven met betrekking tot een zonnepark (of zonneakker; noem het zo je wilt) in de gaten te houden of provinciaal beleid wel toelaat dat gronden met een agrarische bestemming met een bed van zonnepanelen worden bekleed.

Een (gevaarlijk) precedent?

De provincie Noord-Holland heeft overigens in een gelijkende zaak waarin de gemeente Texel ten behoeve van zonneakkers een wijziging in een bestemmingsplan wenste door te voeren, geoordeeld dat deze wijziging strijdig was met provinciaal beleid om verstedelijking van het buitengebied tegen te gaan. De provincie Noord-Holland vindt zonneakkers derhalve een vorm van verstedelijking die niet samengaat met het agrarische gebied! Gaan we met zonneparken dezelfde kant op als met windparken? De toekomst zal dat uitwijzen.

Als er twee schapen over de dam zijn…

Ik houd mij aanbevolen voor andere uitspraken die de komende tijd gewezen worden, zodat we wellicht – bij afwezigheid van een specifiek wettelijke beleid aangaande zonneparken en zonnepanelen – meer duidelijkheid krijgen waar initiatiefnemers aangaande (grotere) PV-projecten aan toe zijn. Stuur ze gerust en ik analyseer ze graag!

---

Samenvatting zaak overlast door plaatsing zonnepanelen

Een eigenaar van een (geschakelde) patio-bungalow uit de jaren ’60 klaagde er over dat de zonnepanelen die geplaatst zijn op de (aangrenzende geschakelde) bungalow onrechtmatig geplaatst zijn. De klachten waren (houdt u stevig vast):

• dat de zonnepanelen pontificaal in het zicht en het licht van de eigenaar staan en wel zodanig dat tegen de frames, de bedrading en de onderkant van de zonnepanelen wordt aangekeken vanuit de patio, woonkamer en voortuin,
• dat door de plaatsing van de zonnepanelen in de huidige positie er een inbreuk gepleegd wordt op het eigendomsrecht, •dat er door de plaatsing in strijd wordt gehandeld met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betamelijk is,
• dat bij de ontwikkeling van de bungalows er erfdienstbaarheden gevestigd strekkende tot het na- en toelaten van licht, uitzicht, antennes, kleur et cetera en daarmee wordt in strijd gehandeld,
• dat de prominente aanwezigheid van de zonnepanelen als een ernstige beperking van het woongenot wordt gezien,
• dat het architectonisch ontwerp door de panelen ernstig visueel wordt verstoord dan wel is esthetisch ontsierend is; (zon)licht wordt tegengehouden; en tot slot,
• dat de verkoopbaarheid van de woning wordt aangetast.

Van belang om te weten is dat de klagende buur ook zelf zonnepanelen op het dak heeft en er over de aanleg uitvoerige onderlinge afstemming is geweest. Voorts is de aanleg van de panelen conform de daarvoor geldende voorschriften geschied en is er zelfs rekening gehouden met de belangen van de klagende buur! Vast staat wel dat de constructieve achterkant van de panelen zichtbaar is voor de klagende buur.

De rechter is kort in het oordeel en wijst alle vorderingen af, ook al omdat bijvoorbeeld de klagende buur de “overlast” baseert op een memo van een architect waarbij werd uitgegaan van een plaatsing van de panelen die niet overeenstemde met de werkelijkheid. Niet heel erg handig natuurlijk om met de verkeerde bewijzen aan te komen als je een zaak wilt winnen! Speelde ook mee dat de panelen al verder van de rand waren geplaatst dan voorgeschreven om reeds aan de wensen van de buren tegemoet te komen. De rechter overweegt voorts dat panelen momenteel net zo verankerd in het straatbeeld zijn als dat TV-antennes dat waren in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Me dunkt een moderne rechter want die conclusie zou ik nog niet durven te trekken. Wellicht wel volgende jaar!

Samenvatting zaak zonnepark aan de A2 bij Abcoude

De gemeenteraad van de gemeente De Ronde Venen had besloten om in het bestemmingsplan een gebied ten westen van de A2 ter hoogte van Abcoude te bestemmen als zonnepark-gebied. De gemeente baseerde zich daarbij op input van de provincie Utrecht dat er ruimte moet worden gegeven aan projecten voor duurzame energie, ook al omdat er geen specifiek provinciaal beleid zou bestaan aangaande zonneparken.

Tegen dit besluit heeft onder andere LTO Noord een schorsing aangevraagd bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State middels een voorlopige voorziening. LTO Noord voert veel argumenten aan, maar het meest belangrijke is dat zij stelt dat het besluit niet tot stand is gekomen op basis van een zorgvuldige belangenafweging tussen aan de ene kant de agrarische belangen en belangen om gebieden te beschermen tegen verstedelijking versus de belangen om in de gemeente een zonnepark mogelijk te maken. LTO Noord baseert zich onder andere op een provinciale verordening die verstedelijking van het landelijk gebied verbiedt dan wel daar strikte voorwaarden aan stelt.

De afdeling komt tot de conclusie dat de gemeente De Ronde Venen zich met betrekking tot het bestemmen van het gebied als zonnepark, rekenschap had moeten geven van de provinciale verordening en schorst dan ook het besluit van de Raad. De gemeente moet haar werk dus opnieuw doen en in haar afwegingen meenemen of het zonnepark op basis van provinciaal beleid wel is toegestaan.

Het is interessant in de gaten te houden hoe de gemeente met de uitspraak van de afdeling de voorgenomen wijziging van het bestemmingsplan, in casu de mogelijkheden voor een zonnepark langs de A2, gaat beoordelen. Wellicht komt het zonnepark nu op een plek die vanuit het perspectief van het omgevingsrecht meer “verstedelijkt” is dan de plek langs de A2? Opmerkelijk natuurlijk, want vanuit het perspectief van de autorijder is een plek naast de drukste snelweg van Nederland natuurlijk zo “verstedelijkt” als maar kan! Zie hier de mooie logica van het recht aan het werk.