Er komen veel nieuwe contractvormen op de markt om congestie te tackelen. Bij het vooorstel voor de groepstransportovereenkomst ontstaan er bij mij wat vragen. Wellicht kan jij ze beantwoorden?

Voorstel netbeheerders

Voor wie net als mij bezig is na te gaan of en hoe je de gevolgen van afgekondigde congestie kan mitigeren (even los van de discussie of er wel congestie is), zijn nieuwe contractvormen die door netbeheerders worden aangeboden van belang. Op 25 oktober 2024 dienden de gezamenlijke netbeerders een voorstel voor de groepstransportovereenkomst (groeps-TO) in bij de ACM en dit is dus een document van belang.
Kort samengevat gaat die groeps-TO daarover dat bedrijven onderling het (reeds) beschikbare gecontracteerde transportvermogen (GTV) delen, zodat ze kunnen profiteren van elkaars ruimte. Ruimte die ontstaat als het daadwerkelijk gebruik van een bedrijf minder is dan het gebruik dat mogelijk is onder het GTV.
Maar de groeps-TO is geen loterij zonder nieten. De netbeheerder vraagt wel een tegenprestatie. En de groeps-TO leidt ook tot meer risico’s dan niets doen. De tegenprestatie is dat als het gezamenlijke GTV ‘gepooled’ wordt, het totale beschikbare GTV van alle deelnemers aan de groeps-TO afneemt. Als de groeps-TO eindigt, zal niet elke deelnemer dan ook weer zijn oorspronkelijke GTV terug krijgen. Zie de uitgelichte afbeelding die dit duidelijk maakt (uit position paper Netbeheer Nederland).
En ook is de idee vanuit het codevoorstel dat alle deelnemers in de groep hoofdelijk aansprakelijk worden voor de schade (bij de netbeheerder) die ten gevolge van overschrijding van het groeps-GTV ontstaat. Dat verhoogt dus het risico van elk van de deelnemers.

Hypothetische casus

Dat doordenkende kwam ik tot een juridische vraag. Een vraag waar ik niet direct het antwoord op heb. Eerst een denkbeeldige casus van waaruit de vraag duidelijk wordt. Er is een bedrijf A met zeer veel GTV die daar zeer beperkt gebruik van maakt. Naast bedrijf A zijn de (buur)bedrijven B en C gelegen die een zeer beperkt GTV hebben maar die wel meer transportvermogen dan het GTV nodig hebben voor de groei. Bedrijf A komt ook niet – indachtig haar huidige business en de groeiplannen voor (laten we zeggen) de komende 5 jaar – in de knel met het daadwerkelijk benodigde transportvermogen als het mee doet met een groeps-TO.

Kan een bedrijf ontrechtmatig handelen door niet mee te werken?

De vraag die ik vervolgens heb is of bedrijf A nu juridisch een probleem kan krijgen met deze niet-meewerkende opstelling? Kan het niet zo zijn dat dit bedrijf A maatschappelijk onbetamelijk handelt en dat bedrijf B en C op basis van artikel 6:162 (onrechtmatige daad) een vordering op bedrijf A kunnen loslaten om wel mee te werken aan de groeps-TO?

Vervolgvragen

En die vraag triggert ook weer vervolgvragen. Want stel dat bedrijf A wel wil meewerken, mag die dan aan B en C een wederdienst vragen die verder strekt dan redelijk is om de toegenomen risico’s te dekken? Levert dat misbruik van (markt)macht op?
En zou het niet een gedachte zijn om na te denken over vereveningsfonds die voorziet in het vergoeden van schades en ‘mist opportunities’ zodat bedrijven als bedrijf A makkelijker worden overgehaald toch mee te werken aan de groeps-TO?

Benieuwd hoe jij mijn vragen zou beantwoorden.